AÇTIRMAYIN KUTUYU, SÖYLETMEYİN KÖTÜYÜ!

Öncelikle şunu söylemeliyim ki, birtakım kişi ve gruplarla mülkiyet konusunda aynı düşünüyor olmamız benim açımdan pek fazla bir anlam ifade etmiyor. Zira her şey mülkiyetten ibaret değil. Nitekim ne Kur’an ne de peygamber her şeyin mülkiyet meselesinden ibaret olduğunu söylemiyor. Allah, öncelikle yaratılışımızın anlam ve amacını kavramımızı, dolayısıyla insanlığımızın bilincine varmamızı, varlığa, tabiata, hayata, tarihe ve topluma bir bütün olarak bakmamızı ve hayatın her alanında manevi-ahlaki değerler manzumesine uygun hareket etmemizi istiyor.

Allah’ın zatı dışında her şey fani. Yeryüzünde belli bir anlam ve amaç doğrultusunda geçici bir süre için bulunuyoruz ve asıl yurdun (Selam Yurdu’nun) özlemini duyuyoruz. Dileyen bunu kabul etmeyebilir. Fakat şu bir gerçek ki, İslam’ın bize verdiği temel perspektif budur. Evet, burada yaratıldık, burada öleceğiz ve burada diriltileceğiz (7/25); ancak gerçekte buraya ait değiliz. Çünkü bizim ezeli ve ebedi bir Öz’ümüz var. Kaderimizi seçebiliriz, ancak son tahlilde bir bütün olarak kendi kaderimize hükmedemeyiz. Zira sebep-sonuç ilişkilerinin künhüne vakıf olamıyoruz, üstelik bu mümkün de değil. Dolayısıyla Yaratıcı Kudret karşısında haddimizi bilmek zorundayız. Haddimizi bilmek için öncelikle kendimizi bilmeye ihtiyacımız var. İlginçtir ki, en eski felsefe okullarından biri olan Delf Tapınağı’nın girişinde şöyle yazar: “Ey insan kendini bil!” Vahiy temelli tüm dinlerin doğruladığı ve önem verdiği bu çağrı, bütün kadim geleneklerin aslını teşkil eder. Aynı şekilde Hz. Ali de “Kendini bilen Rabbi’ni bilir” demiştir. (Nehcu’l-Belağa, s. 419 -Bu söz hadis değildir-)

İşte bu anlamdaki bir bilme, gerçek anlamdaki bilgiye ulaşmanın ilk adımını teşkil eder, dolayısıyla söylenen söze meşruiyet kazandırır. Oysa bugün modernitenin empoze ettiği tehlikeli yaklaşım sonucunda bilmenin sadece bir türü olan bilimsel bilgi mutlaklaştırılmış bulunuyor.   

Bunun yanı sıra insanlık tarihi boyunca işlenen hatanın aynısı bugün birileri tarafından İslam adına işleniyor ve mesele, anlam arayışından uzak bir biçimde mala-mülke indirgeniyor. Oysa bilmek ve anlam arayışı içerisinde olmak, yaratılışımızın ahlaki amacını kavramımızı sağlar ve bizi ideal insan haline getirir. Eğer insanlık bu bilince sahip olabilseydi, bugün kapitalizm dediğimiz şey olmayacaktı. Dolayısıyla her şey, gerçek anlamda insan olmakla ilgili.

Buna karşın her şeyi mal-mülk meselesinden ibaret görmek, Allah’a, varlığa, tabiata, hayata, tarihe ve topluma materyalist bir gözle bakmak demektir ki, bunun insanlığa hayır getirmediği ve getirmeyeceği yaşanmış tarihi tecrübelerle sabittir. Bu, olsa olsa mazlumların günü geldiğinde zalim olmalarına yol açar. Bu bakımdan salt siyasi-ideolojik bir dil kullanan klasik İslamcılıkla hesaplaştığımız gibi, meseleyi ekonomi-politiğe indirgeyen tek boyutlu yaklaşımla da hesaplaşmak zorundayız. Zira Kur’an, bugün itibariyle salt ekonomi-politik argümanların labirentine hapsedilmiş bulunuyor. Hiç kuşkusuz bu, modern paradigmanın doğal sonucu.

Konuya girmeden önce bir noktanın altını önemle çizmek gerekir ki, bu yazıda, bizi öldürücü bir materyalizmin kollarına iten ve her yönden maksadını fazlasıyla aşmış bulunan söz konusu söylemi, yol açtığı yıkıcı sonuçlar ve farkında olmaksızın hizmet ettiği güç odakları bağlamında ele alacağım. 

***

“Yenilikçi Müslümanlar”ın ortaya koydukları söylem ve verdikleri görüntü itibariyle sistem içi hesaplaşmada bilerek veya bilmeyerek taraf olma gafletine düştüklerini ifade ettiğim bir önceki yazı (Kaş Yapalım Derken Göz Çıkardılar başlıklı makale), birilerini telaşa düşür müş. Hazret kalkmış dört yıl önce yazdığı yazıyı yeniden yayınlamış. Yemezler! Zira geçmişte söylenenler bugünü garanti altına almaz. Amiyane tabirle o köprünün altından çok sular aktı. Örneğin aynı zat-ı muhterem bundan tam sekiz yıl önce Bilgi ve Düşünce Dergisi’nin Nisan 2003 tarihli 7. Sayısı’nda İslam’ın “Üçün cü ve Orijinal Yol” olduğunu ve Orta Medeniyet karakteri taşıdığını söylemesine karşın bugün bu düşüncesinden rücû etmiş bulunuyor. Zira ona göre, İslam -ki, ben de bu görüşteyim- “Üçün cü ve Orijinal Yol” değil.

Hazret, mezkûr yazısında şunları söylüyor: “İbrahimi çizgi tarihin akışı içinde daima “üçün cü yol”, “orta medeniyet” karakteriyle tezahür etmiştir. Matematiksel dille söyleyecek olursak “bir” ve “iki”den sonra “üç”, “sıfır” durumuna geri dönüştür. Sıfır hali doğal ve tabii haldir. Bu doğal ve tabii hali “bir” bir yana, ona tepki olarak “iki” diğer yana çekmektedir. Sonra “üç” gelerek her ikisinin de bozduğu dengeyi tekrar eski haline döndürmektedir.” (Bilgi ve Düşünce Dergisi, Nisan 2003, 7. Sayı, Orta Medeniyet Karakteriyle İslam’ın Yeniden Doğuşu, s. 37)

Buna karşın “yoldaşlar”ın bugün ortaya koymuş oldukları söylem ve verdikleri görüntü itibariyle “bir” olarak nitelendirebileceğimiz salt siyasi-ideolojik söyleme tepki olarak salt ekonomi-politik bir dil kullandıklarını, her şeyi mala-mülke indirgediklerini, tek boyutlu bir yaklaşım içerisinde olduklarını ve bu bakımdan “iki”yi temsil ettiklerini görmek hiç de zor değil. Anlaşılan zat-ı muhterem, dört yıl önce yazdığı yazıyı yeniden yayınlayıp geçmişte söylediklerini bugünün garantisi şeklinde sunarak herkesi uyutabileceğini zannediyor.

Öncelikle şunu icap eder ki, bu ülkede İslam hakkında kimin ne düşündüğünü herkes biliyor. Bugün sabitelerini yitirmiş ve meseleyi ekonomi-politiğe indirgemiş olan bu tek boyutlu söylemi sahiplenenler, bunu İslam`ı çok sevdikleri için yapmıyorlar. Hatta şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki, bu kesim genel olarak İslam’dan hiç hazzetmiyor. Burada başka bir amaç güdülüyor. Eleştiriler görünürde mevcut iktidarı, dolayısıyla kapitalistleşen Müslümanları hedef almakla birlikte arka planda İslam’a ve Müslümanlara ayrım yapılmaksızın (topyekûn) savaş açılıyor. Bu bakımdan “yeni” düşünce hareketi, her ne kadar böyle bir niyeti olmasa da ortaya koymuş olduğu mevcut görüntü itibariyle Ulusalcı Cephe’nin dini ayağını oluşturuyor. Dolayısıyla “yoldaşlar”ı herhangi bir yere yamamaya gerek yok; zira onlar, istemeseler de zaten bir yerlere yamanmış durumdalar. Ne kadar manevra yapmaya çalışsalar da, hâl-i hazırda verdikleri görüntü baştan sona yanlış. Kaldı ki, bu söylemin kimler tarafından ön plana çıkarıldığı çok açık bir biçimde ortada.

Bu noktada daha önce ulusalcı zihniyetin baskı ve işkencelerine maruz kalmak da işi temize çıkarmıyor. Zira kişinin konjonktür gereği geçmişteki düşmanlarıyla aynı çizgide buluşması mümkün.

Yaşadığımız coğrafya üzerinde kirli hesaplar yapanların Kur’an’ı kendi çıkarlarına uygun bir biçimde yorumlayarak bu yorumu Müslümanlara empoze etmeye çalıştıklarını ve böylece sabitelerini yitirmiş bir İslam algısıyla amaçlarına ulaşmayı hedeflediklerini biliyoruz. Bu noktada bir kez daha vurgulamak gerekir ki, hal-i hazırdaki “yeni” düşünce hareketinin, yeni bir okuma, tefekkür ve yorumlama faaliyetiyle uzaktan yakından alakası yok. Farkında olmaksızın başka bir şey yapılıyor, deyim yerindeyse birilerinin emellerine alet olunuyor. Dünyanın en modern orduları, yaşadığımız coğrafyada acımasız bir insan kıyımı gerçekleştirirken, katliamlar, ambargolar, açlık, yoksulluk ve sefalet karşısında boyun eğmeyen bir avuç Filistinliyi alt edemediler, ellerinde taştan başka silahları olmayan insanları yaşadıkları topraklardan söküp atamadılar. Üstelik Afganistan ve Irak’ta bataklığa saplandılar. Bunun yanı sıra her türlü beşinci kol faaliyetinin yürütüldüğü ülkemizde her ne kadar muharref gelenekten tevarüs edilen bir din anlayışı hâkim olsa da, İslam, ana direnç noktası teşkil etmeye devam ediyor.

Hal böyle olunca yerel ve küresel şer güçler yeni bir strateji geliştirdiler: Bu insanların elinden Kur’an’ı, dolayısıyla İslam’ı almaya çalışmamız beyhude; zira bu tür bir yaklaşım hem gerilimi tırmandırıyor hem de bize karşı verilen mücadeleyi daha da muhkem hale getiriyor. Bu insanların eline yeni bir Kur’an verelim ve onlara amacımıza hizmet edecek bir İslam anlayışı empoze edelim! Ve bu, sabiteleri buharlaştırılmış, yok edilmiş bir İslam anlayışı olsun.

İlginçtir ki, bir yandan Kur’an’ın infakı emreden ayetleri üzerinde ince bir operasyon yapıldığını -ki, bu doğrudur- söyleyenler diğer yandan bir başka ince operasyon yaparak direniş, kıyam, hicret, cihat ve şehadet gibi kavramların üzerini örtüyor, direnç noktası oluşturan bu kavramları hiç gündeme getirmiyorlar. Üstelik direniş hareketlerine destek veren hiçbir söylemde bulunmuyorlar; aksine bunları terörist mesabesine indirgiyorlar. Nasıl ki, “Falanca Bey”in dini, ülkeyi yiyip bitiren yolsuzluklarla, işsizlerin, yoksuların, açların perişanlığıyla, işçinin, köylünün içler acısı durumuyla, hastane köşelerinde ve emekli kuyruklarında sefilleri oynayanların maruz kaldıkları bin bir türlü zulümle ilgilenmiyorsa, “yoldaşlar”ın dini de Kemalist Oligarşi’yle, laikçilikle, başörtüsü zulmüyle, Ortadoğu’daki yangınla, işgallerle, kıyımlarla ve direnişle ilgilenmiyor.

Üstelik müsteşriklerden devşirilen birtakım düşünceler doğrultusunda iman esasları tartışmaya açılıyor ve böylece sabiteler ortadan kaldırılıyor. Hemen her şeye salt sembolik bir anlam yüklenerek nübüvvetin üçte biri, hatta yarısından fazlası aslı astarı olmayan haberlerden ibaret kılınıyor. Zat-ı muhterem başörtüsü söz konusu olduğunda Nasreddin Hoca misali “Şu görüş de mümkündür, bu görüşte mümkündür, olabilir” diyor, ancak her konuşmasının sonunda meseleyi sulandırarak işi “Farz değil” demeye getiriyor. Nitekim katıldığı programlardan birinde spiker gevrek gevrek gülerek şunları söylüyor: “Herkes sizin gibi düşünse sorun olmaz!” Doğru, yıllardır başörtüsü mücadelesi verenler, üniversite kapısından içeri sokulmayanlar başlarını açarlar ve böylece herkes bu gaileden kurtulmuş olur! 

Hiç şüphesiz bu, Kur’an’ı sinirleri alınmış bir kitap haline getirmenin bir başka şekli. Daha da vahim olanı, Kemalizm’le ilgili bir tek karşı söylemi dahi bulunmayan bu hizip, sadece Müslümanları hedef alıyor, zaman öncesinde yaşanan kötü tecrübelerin de etkisiyle söylemini genel olarak Müslümanları vurmaya yönelik bir silah olarak kullanıyor. Yarenler (müntesipler de denebilir) işi psikopata bağlayarak kendileriyle aynı şekilde düşünmeyen hemen herkese “Sorospu çocuğu” ve  “Abdestli Kapitalist” damgası vuruyorlar. Evet, “Abdestli Kapitalistler”in varlığı bir gerçek, ancak seninle aynı doğrultuda düşünmeyen herkes bu sınıfa girmiyor. Ancak bu yaklaşımı gayet normal karşılamak gerekir; zira bu düşünceye göre, İslam’ın manevi-ahlaki ilkeleri ve siyasi-ideolojik boyutu yok. Her şey cepteki iki liranın bir lirasını vermekle ilgili. Gerisi teferruat; inansan da olur inanmasan da!

Bu noktada salt sembol mesabesine indirgenen şiarlar üzerinde bir nebze de olsa durmakta yarar var. Öncelikle çok geniş bir anlam yelpazesine sahip olan bu şiarlar, başlı başına bir kimlik izharıdır. Bugün Coca Cola ve Mc Donalds tabelasını gördüğünüz her yer Amerikan sermayesinin bayrağını diktiği, dolayısıyla Amerika’nın kültürel ve ekonomik olarak işgal ettiği topraklar hükmündedir. Bizim şiarlarımız ise, ifade ettikleri geniş anlam itibariyle hayati önemi haizdir. Bunlar öncelikli olarak yoğun itikadi motifler taşımakla birlikte keskin bir kimlik izharı niteliğindedirler. Örneğin ezan, namaz ve başörtüsü böyledir. Ne var ki, bu şiarlar günümüz itibariyle lafız ve şekilden ibaret kılınmış, ifade ettikleri anlamlardan soyutlanmış, deyim yerindeyse bu şiarların içi boşaltılmıştır. Ancak bu durum, söz konusu şiarların şekil olarak önemsenmemelerini, 7. yüzyıl Arap toplumundaki folklorik unsurlardan ibaret olarak görülmelerini, dolayısıyla ortadan kaldırılmalarını gerektirmez. Yapılması gereken, bu şiarları muhafaza etmek, içlerini doldurmak ve onlara sahip oldukları anlam boyutunu tekrar kazandırmaktır.

Hal böyle iken vatandaş hizbe katılıyor, bir ay içinde namazı önce üç, sonra iki vakte indiriyor, bir müddet sonra da terk ediyor. Ezan onun başını ağrıtmaya başlıyor. Kapitalizmin gereği olarak kadının ticari bir meta haline getirildiği, reklamlarda tüketimi teşvik eden bir unsur olarak kullanıldığı günümüz dünyasında başörtüsünü, hatta zamanla tesettürü dahi teferruat olarak görmeye başlıyor. Zira o, cebindeki iki liranın bir lirasını verdiğinde -ki, verip vermediği de ayrı bir tartışma konusu-, bütün bunların ifade etmiş olduğu anlamı yakaladığına inanıyor.

İman esaslarına gelecek olursak; daha önceki yazılarımda da ifade ettiğim gibi, bu esaslar bizi harekete geçiren itici gücü, dolayısıyla İslam’ın ve peygamberin öğretisinin temelini teşkil ederler. Bu esaslardan yoksun bir biçimde dört dörtlük bir manevi-ahlaki değerler sistemi oluşturmak, hatta bunun da ötesinde sağlıklı bir toplum inşa etmek mümkün değildir. Ayrıca yaşadığımız coğrafyada iman esaslarını içselleştirmeksizin bu doğrultuda mücadele vermek dahi imkânsızdır. Müslüman, Allah’ın varlığına, birliğine, ahiret gününe (uhrevi anlamda), meleklere, peygamberlere ve kitaplara, dolayısıyla Kur’an’ın Allah tarafından indirildiğine iman eder ve bu iman istikametinde gerekirse canını feda etmekten kaçınmaz. Zira Allah, onun malını ve canını cennet karşılığında satın almıştır (9/111).

Şu halde üzerinde bin bir türlü planlar yapılan bu coğrafyada “Allah yüzde elli vardır, yüzde elli yoktur, vahiy ontolojik bir kaynağa sahip değildir, Kur’an edebi değeri yüksek bir metindir, ancak bu, onun mucizevi olduğu anlamına gelmez; aksine o, peygamberin sözüdür vs…”  demek direnç noktalarını ortadan kaldırır ve böylece küresel şer güçlerin kirli oyunlarına hizmet eder. Zira bu ve benzeri söylemler, iman esasları üzerinde şüphe uyandırmakta, kişinin kendince rasyonel hesaplar yapmasına yol açmakta, moral motivasyonu yok etmekte, dolayısıyla direniş ve eylem kabiliyetini dumura uğratmaktadır.            

Şimdi İslam adına ortaya atılan bu safsataları alt alta koyup yazının sonunda vereceğim beş şıkla bunların kim(ler)e hizmet ettiğini sizlerin takdirine bırakacağım:

- Allah yüzde elli vardır, yüzde elli yoktur.

- Eğer “Allah vardır” derseniz kendinizi Allah yerine koymuş olursunuz.

- Yaratılışın herhangi bir gayesi yoktur; hilafet, ibadet vs. bizim kendi anlamlandırmalarımızdır.

- Melekler, Allah’ın melekeleridir.

- Vahyin herhangi bir ontolojik kaynağı yoktur.

- Kur’an mucizevi bir kitap değildir.

- Kur’an peygamberin sözüdür.

- Kur’an’ın bir benzeri, hatta ondan daha iyisi yazılabilir (Nazzam’ın görüşü)

- Namaz, hac, kurban vs ibadet değil nüsuktur (Oysa ibadet bir bütündür. Dolayısıyla bunlar nüsuk olmakla birlikte ibadetin bir cüzünü teşkil ederler)

- Namaz folkloriktir

- Kurban Şaman ritüellerindendir.

- Şamanizm’deki kurban, az buçuk İslamiyet’teki namaz gibidir.

- Başörtüsü teferruattır.

- HAMAS, Cemaat-i İslami, Mevdudîcilik... dâhil tamamı sonuçta kurdukları düzenle Muaviye’yi tekrar edip Abdestli Kapitalizm üretiyorlar.

- Hz. Ömer’in fetihleri emperyalistçedir.

- Kudüs’ü alıp ne yapacaksınız, orada da Abdestli Kapitalizm düzeni mi kuracaksınız?

... ... ...

Liste böylece uzayıp gidiyor; ancak fazla derinlere inmemek için şimdilik bu kadarıyla yetiniyorum.

Peki, sizce bu söylemler kime hizmet ediyor?

a) Bir bütün olarak insanlığa

b) İslam’a ve Müslümanlara

c) Ulusalcılara

d) Emperyalistlere

e) Ulusalcılara ve emperyalistlere

Dileyen daha fazla şık ekleyebilir.

İyisi mi açtırmayın kutuyu, söyletmeyin kötüyü. Erzurum tabiriyle aklızı başıza sesleyin! Bizden söylemesi…

Umutla ve devrimle...

KAŞ YAPALIM DERKEN GÖZ ÇIKARDILAR

Öncelikle bir noktanın altını önemle çizmek gerekir ki, kapitalizme, dünyevileşmeye, mal yığmaya, yeşiliyle beyazıyla burjuvazinin her türlüsüne, servet ve iktidar-perestliğe karşı mücadelemiz sonuna kadar devam edecek. Ancak daha önceki yazılarımda da ifade ettiğim gibi, bütün mesele bundan ibaret değil. Tek boyutlu düşünceler ve tek yönlü yaklaşımlarla bir yere varmak imkânsız. Zira insan hayatı, sosyal ilişkiler ve toplumsal sorunlar çok yönlü, çok boyutlu. Dolayısıyla hayatın diğer alanlarını hırsızlara terk edemeyiz.

Ekonomi-politikten ibaret kılınmış tek boyutlu yaklaşım, farkında olmaksızın bizi öldürücü bir materyalizmin -ki, burada materyalizmi olumsuz anlamda kullanıyorum- kollarına itiyor. İnanç ve düşünce dünyamız tek boyutlu, indirgemeci, bir o kadar da savruk düşünce ve yaklaşımların tehdidi altında. Bu nedenle kapitalizme karşı mücadele ederken bunu, Kur’an’ın manevi-ahlaki mesajını ön plana çıkararak, işin siyasi-ideolojik boyutunu da göz ardı etmeden yapmak, bunun yanı sıra inanç ve düşünce dünyamıza yönelik tehditleri gündeme getirmek, dolayısıyla hayatın tüm alanları üzerinde yoğunlaşmak durumundayız. Zira topluma ancak bu şekilde çok yönlü, kuşatıcı, bütün cül bir İslam algısı kazandırabiliriz.     

Daha önce de defaatle ifade ettiğim gibi, bugün öncelikle yeni bir okuma, tefekkür ve yorumlama faaliyetine ihtiyacımız var. Ancak iş başka bir yere doğru gidiyor. Mevcut yaklaşım, yeni bir okuma, tefekkür ve yorumlama faaliyeti olmaktan çıkmış durumda. İman esasları buharlaştırılıyor, zihinlere başka bir şey yerleştiriliyor. Düşünce bir uç noktadan bir başka uç noktaya evriliyor. Bunun kimlerin işine yaradığı/yarayacağı çok açık. Bu durumda kaçınılmaz olarak yeni bir başlangıç yapmamız gerekiyor.  

***

Bugün yaşadığımız temel sorun ne istediğimizi bilmekle ilgilidir. Ne istiyoruz, nereye koşuyoruz, amacımız nedir? Bu bakımdan öncelikle nihai hedefe ilişkin bir hatırlatmayla başlayalım; zira bugün itibariyle, İslam’ın gerek siyasi-ideolojik gerekse ekonomi-politik açıdan olsun tek bir meseleye indirgendiği, dolayısıyla dünya hayatının ötesine taşan ulvi hedefin unutulmaya yüz tuttuğu görülüyor. Hiç kuşkusuz bizim nihai hedefimiz, Müslüman olarak ölmek ve ahiretteki (uhrevi anlamda) ebedi Selam Yurdu’na erişebilmektir. Bir başka ifadeyle felaha ermek… Dünya, bu hedefe erişebilmek için yalnızca bir araç hükmündedir. Yeryüzünde adaletin, eşitliğin ve özgürlüğün (Selam Yurdu’nun) tesisi için verdiğimiz mücadele de, son tahlilde bu nihai hedefe ulaşmakla ilgilidir. Zira daha önce de ifade ettiğim gibi, insan yeryüzünde adaletin, eşitliğin ve özgürlüğün tesisi için mücadele ettiği oranda ahiret mutluluğuna hak kazanacaktır. Ancak bu mücadele başarıya ulaşır veya ulaşmaz; bu konuda yaşanacak olumsuzluklar, yükümlülüklerini layıkıyla yerine getirenler açısından herhangi bir sorun teşkil etmez. Zira biz, zaferle değil, seferle yükümlüyüz.

Ancak ne yazık ki, bugün iman esasları, nihai hedef ve yol-yöntem konusu muğlâklaştırılmış bulunuyor. Kur’an’ın net bir biçimde ortaya koyduğu konular farklı zeminlerde ele alınıyor, kavramlara olduğundan farklı anlamlar yükleniyor ve bu yolla zihinler bulandırılıyor. Farklılıklar mutlaka olacak, ancak bu, iman esasları, amaç ve yol-yöntem gibi temel konulara sirayet etmemeli. Fakat ne var ki, bugün aklı ön plana çıkaran “Yenilikçi Müslümanlar”, bu kavramın ifade ettiği anlama ters düşecek şekilde hareket ediyorlar. Bu noktada öncelikle “Akıl” kavramını ele almakta yarar var. “Akl” kelimesinin asıl anlamı, “bağlamak, tutmak, sımsıkı kavramak”tır. Dolayısıyla akıl, bütünün parçalarını bir araya getirir, kavramlar arasında sağlıklı bir biçimde bağ kurar ve hakikati tasdik eder. Bu bakımdan meseleye tek yönlü bakmak akledememenin doğal sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira bu durumda bütünün parçaları bir araya getirilememiş, kavramlar arasında sağlıklı bir bağ kurulamamış, dolayısıyla hakikat kavranamamış, konu tek boyuta indirgenmiş ve böylece asıl bağlamından saptırılmıştır.

Peygamber’in akıllı insan tarifi oldukça dikkat çekicidir: “Akıllı kimse, nefsini hesaba çeken ve ölümden sonrası için çalışandır” (Tirmizi, Sıfatu’l-Kıyame, 11). Şu halde akıllı insan, Allah ve ahiret bilinci içerisinde hareket eden insandır. Yaşam ile ölümü, dünya ile ahireti, akıl ile imanı, din ile sosyal hayatı kopmaz bağlarla birbirine bağlar, Kur’an’ın ifadesiyle Allah’ın birleştirilmesini emrettiği şeyi birleştirir. Buna karşın “şekil a”da da görüldüğü gibi, “Günümüz Müslümanı”nın zihni parçalanmış durumda. Dolayısıyla temel yanılgı, hâl-i hazırdaki parçalanmış, ifsat olmuş düşünce yapısına rağmen sağlıklı bir sonuç beklentisi içine girilmiş olmasıdır.

Hal böyle iken biz din tartışıyoruz. Vatandaş diyor ki, “Hinduları ineğe kutsallık atfettikleri için eleştirmek yanlıştır; çünkü onlar da Müslümanları ‘Siz de taşa kutsallık atfediyorsunuz’ (Kâbe’yi kast ediyor) diyerek eleştirebilirler. Bu nedenle hiç kimse bir diğerini putperestlikle itham etmemelidir; bunların hepsi birer semboldür.” Akıllara zarar! Henüz İslam’ın şiarlarını kavrayamamış, Kâbe’yi inek mesabesine indirgeyen, kafası karmakarışık olan “Müslüman”, dinden bahsediyor. Acaba biri çıkıp erkeğin veya kadının tenasül uzvuna kutsallık atfetse veya tapsa -ki, böyleleri mevcut- “Bu da bir semboldür; bu nedenle bu gibi kimseleri putperestlikle itham etmemek gerekir” diye mi düşünmeliyiz? Adama derler ki, “Kardeşim, Peygamber’in putları kırmasına da gerek yoktu o zaman; çünkü onlar da birer semboldü neticede, hiç kimse taştan tahtadan yapılmış putlara tapınmıyordu.” Ki, nitekim gerçekten de öyledir; putperestlik bazı akılsız kimselerin taştan tahtadan yontulmuş putlara tap(ın)maları değildir. Peki, bu ve benzeri düşüncelerin İslam’la ne alakası var? Dahası bu düşünce ve söylemler kime hizmet ediyor?

Aynı şey sosyal adalet konusu için de geçerli. Ne yazık ki, insanlığın kanayan yarasına parmak basan, güzel ve yerinde bir söylem, bütünsellikten uzak indirgeyici bir bakış açısı, maksadını aşan bir dil ve üslûp ve asıl bağlamından koparılmış bir kavramsal çerçeve yüzünden ölü doğmuştur. Sistemin kendi iç hesaplaşmasında bilerek veya bilmeyerek taraf olma gafletine düşülmüş, söylenenler, yazılıp çizilenler birilerinin ekmeğine yağ sür müş, genel olarak Müslümanların aleyhinde kullanılan bir silah haline gelmiştir. Hâlbuki bütün cül bir bakış açısıyla hem dünyevileşen Müslümanlara içeriden hem de diğerlerine dışarıdan eleştiri yapılabilseydi, böyle bir şey söz konusu olmayacaktı. Zira bu takdirde hem uyarı ve hatırlatma babında içeriye dönük bir eleştiri yapılmış hem toplumun diğer kesimlerine mesaj verilmiş hem de söz konusu söylemi Müslümanların aleyhinde silah olarak kullananların ne mal oldukları daha net bir biçimde ortaya çıkmış olacaktı. Bu bakımdan deyim yerindeyse “Yenilikçi Müslümanlar” kaş yapalım derken göz çıkardılar.

Bunun yanı sıra bilgi eksikliği ve aklı yürütme kusuru diyebileceğimiz birtakım hatalardan ötürü gizli bir ateizmin önü açıldı. “Allah yüzde elli vardır, yüzde elli yoktur; eğer ‘Allah vardır’ derseniz kendinizi Allah yerine koymuş olursunuz. Üstelik yaratılışın herhangi bir anlamı da yoktur; ibadet, hilafet vs bizim kendi anlamlandırmalarımızdır (Peygamber’i kast ediyor).” Bunun adı “Felsefe yapayım derken, imandan olmak”tır. “Yüzde elli var, yüzde elli yok” ne demek? “Var olup olmadığı belli değil, var olup olmadığı bilinemez” demek. Peki, kardeşim, o zaman niçin var olup olmadığı dahi belli olmayan, varlığı yokluğu bilinemeyen bir varlığa (Allah’a) izafe edilen bir kitap üzerinden konuşup onu hep aynı konudan bahsediyormuş gibi gösteriyorsun; aslında İslam’ı teferruat olarak gördüğün, ama sosyal ve kültürel şartlar böyle gerektirdiği için mi?

Bu ve benzeri yaklaşımlar yüzünden zalimlere isyan Allah’a isyanla karıştırılır oldu. Muharref geleneğin Allah tasavvuruna karşı Kur’an’ın adil ve merhametli Allah tasavvurunu bir bütün olarak ortaya koyamayan kimseler, çareyi O’nu salt sosyal bir kavram haline getirmekte, Yaratıcı’nın zatını, dolayısıyla aşkın yönünü inkâr etmekte buldular. Hal böyle olunca hayatları boyunca doğru dürüst Kur’an okumamış, bu konuda araştırma ve inceleme yapmamış, üstelik açıp bir tek kaynak eser dahi karıştırmamış olan insanlar, bu söylemlerin etkisine kapılarak “on sekiz yaşındayım ve babama acaip kızgınım sendromu” içerisinde maksadını aşan sözler sarf etmeye, deyim yerindeyse Frankenstein hareketleri yapmaya başladılar. Namaz uçtu gitti, “vahyin ontolojik kaynağı yok” dendi -ki, bu ifade Allah’ı inkâr anlamı taşır-, kurban Şaman adetlerinden sayıldı. Ateizmle karışık yeni dininiz hayırlı olsun(!).

Hiç şüphesiz buradaki temel sorun, sahih düşünce geleneğini modern çağa taşımak, yaşadığımız çağa İslam’ın gözüyle bakmak ve İslam’ı asrın idrakine söyletmek yerine modern telakkiler doğrultusunda, bir başka ifadeyle modern çağın gözüyle İslam’a bakmaktır. İlerlemeci tarih anlayışının benimsenmiş olması bunu açık bir biçimde ortaya koyan bir başka örnektir. Nitekim bugünkü “Yenilikçilik” anlayışı -ki, gerçekte yenilikçilik bu demek değildir ve ben de yenilikçiliğe karşı değilim- bu çerçevede şekillenmiştir. Oysa bu anlamdaki bir “Yenilikçilik” imanı riske etmektir. Zira Seyyid Hüseyin Nasr’ın ifadesiyle “Gelecek mevcut değildir ve bildiğimiz kadarıyla hiçbir zaman da var olmayabilir. Kişi, geleceği ancak umut ya da fantezi çerçevesinde düşünebilir, düşünürken de umutlarının boşa çıkabileceğini ve fantezilerinin saçmalık içerebileceğini kesin olarak bilir. Tüm dikkatimizi hiçbir varlığı, hiçbir kesinliği olmayan bir şeye vermek, hakikatle temasımızı riske sokmak demektir.” (Seyyid Hüseyin Nasr; Kutsalın Peşinde, s. 51)

Dolayısıyla bugün, sabitelerini yitirmiş, kavramlarla oynayan, bin bir türlü zorlama yorumla metne farklı bir anlam boyutu kazandıran, deyim yerindeyse yeni bir din icat eden, Allah’a Allahlık, Peygamber’e peygamberlik öğreten, itikadi ve manevi-ahlaki yönü zayıf yeni bir Müslüman tipolojisiyle karşı karşıyayız. Ancak her ne olursa olsun bu “yeni” düşünce hareketinin başarıya ulaşma şansı yok. Zira tepkisel ve yüzeysel, sistematiği yok, dolayısıyla savruk; üstelik kabak tadı vermeye başlamış durumda. Bu açıdan bakıldığında pek fazla endişelenmeye gerek yok; çünkü tarihte bu tür düşünce akımları ziyadesiyle ortaya çıkmış, belli bir müddet sonra da silinip gitmiştir.    

Son söze gelecek olursak;

Başkalarına toprağın altını hatırlatmak çok hoş ve kolay; ancak insanın aynı şeyleri kendi nefsine söylemesi bir hayli zor. Şu halde o hatırlatmayı biz yapalım: Ölüm meleği canınızı aldığında, iki metre bezle toprağın altına girdiğinizde, kıyamet gelip kapıya dayandığında, söylediklerinizi, yazdıklarınızı, çizdiklerinizi, yaptıklarınızı bir bir önünüze koyacaklar. O gün hiç kimse sizi “ağabey, baba, hoca, üstat” diye çağırmayacak. Üstelik bilgisizce saptırdıklarınızın da bir kısım günahlarını yükleneceksiniz (16/25). Allah’tan korkun ve hiçbir alış verişin, dostluğun ve şefaatin olmadığı o gün gelmeden önce aklınızı başınıza toplayın. Bizden söylemesi…    

Umutla ve devrimle…