Maşallah memleket yine formuna girdi. Ölenler, öldürenler, seçime doğru faşistlik yarışları... Hazır ortam kan revan içinde kalmışken aradan sıyrılıp sanal âlemin içine etme çabaları...

Türkiyeye uzaktan ve önyargısız bakan herkes, buradaki kötülüklerin çoğunun aslında akraba olduğunu, hattâ kardeş çocuğu olduğunu, hattâ bazılarının tek anadan doğduğunu tesbit eder.

Bizim kendimize ve başkalarına, belirli bir süreklilik, ısrar, inat ve aymazlık içinde ettiğimiz kötülükler, öncelikle, hakikatle çarpık çurpuk bir ilişki içerisinde varoluyorlar. Çarpıklık sadece hakikatle ilişkimizde değil, hakikatle ilişki konusundaki kavrayışımızda da var. Biz hakikati belli bir şekilde kavrar ve onun öyle olduğunu bağıra çağıra iddia edersek başkalarının da bunu hakikat sayacağını sanıyoruz. Belli noktalarda, "ulan galiba bunlar dediğimize gelmeyecek" hissine kapılınca da, şiddete başvuruyoruz. Çünkü denklem buysa başka çare yoktur.

Azıcık varoluşsal meselelere yakışır laflarla ifade etmeye çabaladığım mevzu, siyasî düzeye gelindiğinde, karşımıza devletle ilişki olarak çıkıyor. Türkiyenin Türk-Müslüman (Sünni) çoğunluğu, Cumhuriyetin başından beri, bu devletin tamamen kendisine ait olmadığını biliyor. Ama öbür yandan, kendisinin başka devleti olmadığını da biliyor. Soykırımlar, tehcirler, katliamlar, muazzam nüfus ve mal mülk kaydırmaların sıkıştığı, koskoca tarih içerisinde bakarsanız daracık bir zaman diliminin ardından, bu çoğunluk, eli sopalı, çatık kaşlı bir devletle başbaşa kaldı. Ona karşı harekete geçebilmek gibi bir alternatifi niyeyse hiç olmadı. Daha ilginci, böyle bir sorusu ve girişimi olmadı.

Devlete hâkim olmuş, toplumu zapturapt altında tutmalarına elverecek, bir kısmı meşru-yasal görünüşlü bir kısmı tamamen gizli saklı kurumlarını kurmuş silahlı grup açısından vaziyet her zaman çok daha netti. İktidar ele geçirilmişti, korunacaktı. Zenginler oluşturuldu, onlar devlete göbek bağıyla bağlı kılındı. Çoğunluğun önemser göründüğü tek müessese, din, müthiş sorunlu bir ilişki içerisinde yeni düzenle bütünleştirildi. Bu iktidarın meşruiyet zemini hakkında soru ve şaibe yaratabilecek her şey yakıldı, külleri savruldu. Yenileri ortaya çıktığında hunharca ezildi.

Çoğunluk, bütün bu süreç boyunca ne yaptı? Sadece kendi yerel, bölgesel, gündelik toplumsal hâkimiyetiyle ilgilendi. Buna bile izin verilmediği zamanlarda sustu, kenara çekildi, devletin hışmını üzerine çekmemeye çalıştı. Gündelik toplumsal hâkimiyetin dayanağı dindi. Dolayısıyla çoğunluğun devletle kapışması hemen sadece din üzerinden yürüdü.

Eğer din bu memlekette bir toplumsal hakimiyet mücadelesinin aracı değil de sahiden dünya ve öte dünya ile, yaratıcı ile ilişkiye, dolayısıyla bu dünyada nasıl yaşanması gerektiğine dair bir inanış, bir kavrayış, bir davranış kılavuzu olsaydı, biz çok daha ahlâklı bir toplum olurduk. Her düzeyde ahlâksızlığı makbul veya kabul edilebilir görmezdik.

1980'lerde, hoyrat ve küstah neoconluğun Türkiye versiyonu yoksulları yok saymayı, vicdanı bir kenara bırakmayı önerdiğinde, ilk defa, bir tür adalet talebiyle dindarlık yanyana geldi. Ama gördüğünüz gibi, ilk ciddi iktidar deneyiyle birlikte, bu ilişki yeniden koptu. Çünkü temeli sağlam değildi. Yetişkinliği, aklının birşeylere ermesi bu tarihlerden sonraya denk gelenler, Cumhuriyet tarihi boyunca dindar çoğunluğun konumu ve işlevi hakkında söylediklerimi haksız bulabilir. Dönüp önyargısızca geçmişe bakmaları lâzım.

Çünkü dindar çoğunluk bütün bu tarih boyunca, her türlü adaletsizliğe, devletin her türlü zulmüne dayanak oldu. Gayrımüslimler sadece yüzyıl başında katledilmediler, sürülmediler, mallarına mülklerine elkonmadı ki; toplu öldürmeler hariç bütün bunlar Cumhuriyet tarihi boyunca devam etti. 6-7 Eylül'de yağma ve tecavüzler için getirilen kamyon kamyon insan neyle motive edilmişti acaba? Ya da hak-adalet talepleriyle yeni yeni filizlenen ve o koşullar içinde Marksizme yönelmiş bir gençlik hareketine saldırtılacak grupların "inandığı" şey neydi? Kürtler, üstelik Müslümanken, gördükleri zulüm, Türk çoğunluk tarafından niye hiç sorun edilmedi? Meselâ 1990'larda, insanlar sokak ortasında üçer beşer öldürülürken niye kimse çıkıp, "Bir dakika, çocuklarımızı savaşa gönderiyorsunuz da, bu neyin savaşı?" demedi? Varlık Vergisiydi, 1960larda Rumların kovulmasıydı, pek çok olay yaşandı ve bunlar çoğunluk tarafından, sessizce izlendi. Herhalde bu sessizlikte, önceki deneylerden ötürü, "bize de düşer" alçaklığının payı olmamıştır. Çünkü talan ve soygundan çoğunluğun nemalandığı pek görülmemiştir. Ama, işte zurna-zırt noktası: O çoğunluğun kendinden saydığı, hiç değilse "bizden biri"ne gidiyor, dediği birileri nemalanmıştır. Bu, kötü bir hayattır. Çoğunluğumuzun, suç sayılması gereken bir nalıncı keseri ideolojisi içerisinde davrandığının kanıtıdır.

Bu kötü hayat içinde, Teşkilat-ı Mahsusa adına, Ege Rumlarının sindirilerek, bıktırılarak kaçırılması harekâtını yürütmüş bir insanın öncülüğünde ve güvencesinde kurulan parti, çoğunluktan, cenneti yeryüzüne indirecek bir mukaddes kuvvet muamelesi görmüştür. Bugün "bu Cumhuriyette esas zulmü dindarlar gördü" masalını güzel güzel işleyenler, zulme karşı "milletimizin değerleri"nin temsilcisi olarak ortaya çıkmış partinin başında Celal Bayarın niye ve nasıl bulunduğunu sorun etmeyişleri, normalden öte, sıkıcı iç karartıcı ve moral bozucudur. Moral bozar, çünkü hakikat korkusunu besler.

Çoğunluğun siyasî davranış karakterini pek hazin biçimde ortaya koyan ise, 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra yaşananlardır. Herhalde pek az siyasî lider Adnan Menderes kadar sevilmiştir. Onu astılar. Çıt çıkmadı. Ki, bu çıt, devletle çoğunluk arasındaki sembiyoz durumuna rağmen çıkabilirdi.

Bu alengirli mevzuları ele almak için gazete sütunu doğru mecra mı, bu tür yazıların son paragrafında bundan fena halde kıllanıyorum, ama geç oluyor galiba. Kürt meselesinde, kaçınılmaz olan, atılsa kan dökülmesine kısa sürede son verecek olan, fakat bir türlü atılmayan adımlar bu koşullarda niye atılamıyor, oraya kadar gelecektim hesapta; olmadı.