| Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP
|
|
|
Şüphe ve Dereceleri (Şüphe, Şekk ve Reyb)
"Reyb" kelimesi Arapça'da her türlü belirsizlik, kararsızlık, korku ve şüphelerin genel ismidir. Sadece şüphe veya kuşku ile tercüme edilemez. Kaldı ki Arapça' da kuşkuyu ifade eden veya kesinlik arzetmeyen bir şeyi belirten başka kelimeler de vardır. Şüphe ve şekk gibi. "Şüphe" kelimesi "Ş-B-H" kökünden gelir. Benzemek anlamındadır. Benzemek ihtimali 2' den fazla olduğu zaman şüphe kelimesi kullanılır. "Şekk" kelimesi "Ş-K-K" kökünden gelir. Bir şeyin 2'ye ayrılması veya 2 adet olmasıdır. Dolayısıyla ihtimal 2'ye indiğinde bu kelime kullanılır.
"Reyb" kelimesi ise "R-Y-B" kökünden gelir. Kur'an'da on yedi yerde geçen bu kelime, ya "Kur'an" ya da "yeniden diriliş" konusunda zikredilmiştir. Semantik alanı içerisinde "endişe, korku, tasa, ihtimal, şüphe, şekk, kaygı, vesvese, zan,' tahmin" gibi her türlü belirsizliğin, kararsızlığın genel adıdır. Yani "yakın" (kesin gerçek) kavramının tam anlamıyla zıttıdır. Durum böyle olunca reyb'in olumsuz hali olan "La Reyb"le "yakın" eş anlamlıdır. Şu halde "Reyb", yakın (kesin gerçek) olmayan her şeyi ifade ederken, "La Reyb" ise yakın (kesin gerçek) olan anlamındadır. Burada ihtimal 1'e inmiş gibi görünse de o artık ihtimal değil gerçeğin kendisidir.
Yukarıda anlattıklarımızın tamamını içeren bir örnek verelim: Hava alacakaranıık, uzaktaki objeler pek seçilemiyor olsun. Uzakta bir karartı bulunsun. Bu karartı pek seçilemediğinden, pek çok şeye benzetilebilir bir görünüşte olsun . işte burada benzediği her şey için şüphe kelimesi kullanılır. Çünkü benzeme ihtimali çoktur. Yani 2 den fazladır. Çünkü o karartı insana da, hayvanada kütüğe de vs. benziyor. İşte burada “onun (o karartının) insan olduğundan şüpheliyim” veya “onun hayvan olduğundan şüpheliyim” denir. Yani o nesnenin insana benzediğinden , hayvana benzediğinden emin değilim. Kesin bilgim yok demektir. Karartıya biraz daha yaklaşalım. Taş yığını olmadığı kesinleşsin, biraz daha yaklaşalım, obje biraz daha netleşsin, çuval veya ağaç kütüğü olmadığı da anlaşılsın.
Biraz daha yaklaşıp daha da netlik olunca hayvan olmadığı da görülmnüş bulunsun. Onun insan olduğu anlaşılıp da erkek mi yoksa kadın mı olduğu tam seçilemiyor bulunsun. İşte o zaman ihtimal 2 ye düştüğünden şüphe değil “şekk” kelimesini kullanırız. Yani o Karartının insan olduğunu biliyoruz ama erkek mi yoksa kadın mı olduğunu, hatta Ali veya Ayşe mi olduğunu bilmiyoruz. Yani burada "Onun Ali olduğundan şüpheliyim, veya onun Ayşe olduğundan şüpheliyim" diyemeyiz. Çünkü ihtimal 2 'ye inmiştir.
O zaman "Onun Ali olduğuna şekkim var, onun Ayşe olduğu konusunda şekk sahibiyim" demek öz Arapça'ya ve kavramların semantik yapısına uygundur. İhtimal 2 olduğunda artık şüphe kelimesi hiç kullanilmaz Şekk" kelimesi kullanılır. Mesela Kur'an'da Allah'ın varlığı hakkında tereddüt edenler için hiç şüphe kelimesi geçmez. Şekk kelimesi geçer. “Efi’llahi şekkun”(İbrahim,10) buyuruluyor. "Allah hakkında şekkiniz mi var?" Çünkü onun hakkında tereddüd eden kişi "ya vardır, ya yoktur" gibi iki ihtimal arasında kalmıştır. Onun için Kur'an böyle durumlarda "Şekk" kelimesini kullanıyor.
Karartıya iyice yaklaşalım ve nihayet kim olduğunu tam olarak görelim. Onun artık Ali olduğu hiçbir tereddüt kuşku kalmadan ortaya çıkmış bulunsun. İşte her türlü ihtimal dışı bu kesinlik bu gerçekli Arapçada “La Reyb” le ifade edilir. Bir diğer ifade şekli “yakin” kavramıdır.
Ben, karartının tümü hakkında “reyb” kavramını kullanabilirim. Ne olduğunu, nelere benzediğini düşünmeye başladığımda “şüphe” kelimesini, ihtimal ikiye düştüğünde “şekk” kelimesini, hiçbir endişe ve şüpheye mahal kalmadan ortaya çıkan gerçeğe “La Reyb” veya “yakin” kelimesini kullanırım
Alıntı: kuranı anlamak-ismail yakıt s28,29
__________________
Artık kim tağutu tanımayıp Allah'a inanırsa, o, sapasağlam bir kulpa yapışmıştır; bunun kopması yoktur.
|
HABERLER
Etkin Konular
Kullanıcı Listesi
Yardım
Kayıt
Giriş
Hanif Dostlar Ana Sayfa -> Kur'an'da Dinde Olanlar/Olmayanlar
Konu: Şüphe, Şekk ve Reyb
