İstatistiksel yorumlar, örnek ile bütün arasında bir benzerlik olduğu kabulüne dayanır. Benzerlik ne kadar fazla ise çıkarımlar o kadar güvenilir olur. Diğer taraftan, örnek bütüne benzemiyorsa çıkarım yanlıştır.  Önermelerin doğru olması halinde  bile, sonuç  yanlış  olabilir. İstatistiksel Hata Safsataları diye bilinen bu bölümdeki safsatalar “olasılık teorisi”nin yanlış uygulamalarından kaynaklanırlar. Bu gruptaki safsatalar şunlardır:  Yetersiz Örnek Safsatası, Yanlış Benzetme Safsatası, Yok Sayma  Safsatası, Sümen Altı  Safsatası, Kumarbaz Safsatası

Tanım:  Az sayıda  örnek ile çabuk genelleme yapma hatası.

Bu safsata çoğu kez Genelleştirme Safsatası ile karıştırılır. Genelleştirme Safsatasında istisnai durumlar için geçerli olan şeyler, genele uygulanmak istenmesine karşın acele sonuç çıkartma safsatasında az sayıda örnekle genelleme yapılır..

Örnek 1:     Bir feminist olan Leyla erkeklerden nefret eder. O halde bütün feministler erkeklerden nefret eder.  (Tek bir Leyla örneği ile  feministlerle ilgili  bu sonuca varılamaz.)  

Örnek 2:     Köyün girişinde iki tane cüce gördüm. Demek ki bu köyün insanlarında kalıtımsal anormallik  var.  (İki cücenin görülmüş olması bütün bir köy için kalıtımsal anomali olarak genelleştirilemez.)

Örnek 3:     Bizim ailenin erkeklerinin tümü çok hızlı araba kullanırlar. Demek ki, bütün erkekler hızdan hoşlanır.

Örnek 4:     Savaş tankları arabalardan daha fazla yakıt harcar. O halde dünya petrol tüketiminin büyük kısmı tanklar tarafından yapılıyor.

 Güncel Örnek :

                    Ama laf aramızda ayrı evlerde yaşamak isteyen bir kadınla evlenmeyi de hiçbir erkek istemiyor. Mesela, “evlenelim" diyorlar, “ayrı yaşayalım ama" denince, “ne diye evlenelim o zaman" diyorlar. Haklılar aslında! Hem evli olup hem de evdeki yemekten, ütüden yine kendileri sorumlu olunca, niye evli olsunlar ki!

              (Duygu Asena, 10-9-2000, Milliyet)

              Yazar bütün erkeklerin evliliği sadece hayatı kolaylaştıracak birtakım işlerin kadınlar tarafından yapılması sağlamak için  istediği genellemesini yapıyor. Bazı erkekler böyle düşünebilir ama bu tamamını kapsamaz.

 Tanım:  Örnek ile bütün arasında bir benzerlik yoktur. Örnek, temsil ettiği bütünden farklı olduğu için, yapılan çıkarım da hatalı olur.

Örnek 1:     Metallica konserinde statta  iğne düşecek yer yoktu,   heavy  metal Türklerin en çok sevdikleri müzik türü.  (Stattaki gençlerin  Türk gençliğini  temsil eden  bir örnek oldukları kuşkulu).

                    Örnek 2:     Önümüzdeki seçimde ANAP kesin iktidar. Rize’de yaptığım ankette halkın %80’i ANAP’ı tercih etti.

                    (Rize halkı Türkiye’nin bütününü temsil edemez.)

Güncel Örnek 1:

                    Defalarca belirttiğim “Türkiye’de en çok taraftarı olan kulüp Fenerbahçe’dir” gerçeği, geçenlerde yapılan bir anket sonucu resmen açıklanmıştı. Bu ankette “Aklı başında olanların” Sarı-Lacivertli kulübü desteklediği, Galatasaray’ın ise “Yeni yetmeler” tarafından sevildiği ortaya çıkmıştı. İşte bu özellik, Fenerbahçeli taraftarların daha kaliteli, futboldan anlayan, sadece galibiyeti değil iyi oyunu da görmek isteyen bir kitle oluşturduğunu ortaya koyuyor. Bu taraftar kuralları da hakemler kadar bildiğini ve yapılan hataları anında tesbit ettiğini her fırsatta gösteriyor. Nitekim İstanbulspor maçında Andersson’a yapılan penaltı pozisyonlarında Muhittin Boşat’ı, Ankara’da da Mustafa Çulcu’yu ıslıklamaları bunun en çarpıcı kanıtıdır.

                    (Necati Bilgiç, 1.9.2000, Fanatik)

              Yazar ,   ankette tespit edilen tiplemeler, sanki Türkiye futbol severlerine örnek teşkil ediyormuş gibi bunu bütün Türkiye’ye uyguluyor.    

Güncel Örnek 2:

                    Bir başka “internet anketi”nde yine sorulmuş: “KHK’nın çıkmasına taraftar mısınız?” Cevaplar şöyle: Evet: Yüzde 18.6, Hayır: Yüzde 81.4 Bu sonuçlar, aşağı-yukarı; halkın hükümete olan desteğini ya da güvensizliğini de gösteriyor.

                    (Hasan Karakaya, 5.9.2000, Akit)

              Yazar internet kullanan belirli bir  yaş ve mali durumdaki kitlenin , KHK’nın çıkmasına taraftar olan “halkı” temsil ettiğini iddia ediyor.

Tanım:  A ve B arasına  bir benzerlik kurulması,  A’nın özelliklerinin B’de de olması gerektiği  şeklindeki  yanlış  çıkarım durumu.

Örnek 1:     İşçi çivi gibidir. Çiviyi çakmak için başına vurmak gerekir. İşçilere de aynısı yapılmalı.

Örnek 2:     Yunanlılarla benzer yemekleri yiyoruz, benzer müzikten hoşlanıyoruz.  Neden biz de onlar gibi Noel kutlaması yapmayalım?   

Güncel Örnek 1:

                    Bizim millet, ifrat ve tefrit arasında bir türlü ölçüyü bulamadığı için, gitti canavar dediğimiz kollu makinelere çoluğunun çocuğunun nafakasını yatırdı... Çok evler yıkıldı, çok ocaklar söndü. Ama kapattım demekten kolayı yok. -Kapattım.. İyi yaptın... Eğitimi idare edemeyenler de okulları kapatsın... İrticaya mani olamayanlar da camileri kapatsın, vesselam.

                    (Rauf Tamer, 22.8.2000, Sabah)

                    Yazar, kumarhanelerin kapatılmasını, kumarhanelerin sorun olmasına üretilmiş bir    çözüm olarak sunulmasını eleştirmek için sadece problemli olma yönüyle  benzeyen olaylara dikkat çekecek şekilde çıkarım yapıyor. 

Güncel Örnek 2:

                    “Sayın Bahçeli dün Malazgirt’teydi. Hançeresini yırtarcasına bağırıyordu. “Malazgirt ruhunu biz koruyacağız...” Ah keşke bu sözü yerine getirecek cesarete sahip olsaydı. Kendisini biz de alkışlardık. Sultan Alparslan Malazgirt ovalarında 30 bin kadar mücahitle 300 bini aşkın Bizans ordusunu hezimete uğratmıştı. Son yapılan genel seçimlerde milletimiz solun karşısındaki partilere 550 milletvekili olan Mecliste tamı tamamına 412 milletvekilliği vermişti. Bu netice Sayın Bahçeli’ye Malazgirt ruhunu koruyacak yürekliliğe sahip olduğunu ispat etmek için tarihi bir fırsat idi. Kendisi Başbakan olabilir Malazgirt ruhuna sahip bir koalisyon oluşturabilirdi. Ama bunu yapamadı ne yazık ki gitti Ecevit’e muavin oldu.

                    (Süleyman Arif Emre, 28.8.2000, Milli Gazete)

                    Yazar, Meclisteki sağ partileri Alparslan’ın ordusuna, sol partileri de düşmanlarına benzetiyor. Ve bu benzetmesine dayanarak mecliste sol partinin başkanına başbakanlığın verilmesi sebebiyle Malazgirt ruhunun kaybedildiği çıkarımını yapıyor.

Güncel Örnek 3:

                    İstanbul’da bazı özel ambulans firmaları bu araçları zaman zaman hasta taşımak için değil, bir yere acele yetişmek isteyen kimseler için taksi olarak kullanıyorlarmış. Biz bir hasta hastaneye yetişecek diye sol şeridi aceleyle boşaltırken mesela bir işadamını havaalanına yetiştiriyorlarmış meğer. Alın işte bir sağlık ve merhamet istismarı. Şimdi yetkililer ne yapacaklar? Din istismarını önlemek için din ve vicdan hürriyetini kaldırdıkları gibi ambulansların istismarını önlemek için tümüyle ambulans sistemini mi kaldıracaklar? Sakın kaldırmazlar demeyin, bu kafa onu da yapar.

                    (M. Akif Aydın, 14.10.2000, Yeni Şafak)

                    Yazar, ambulansların trafiği istismarı ile, din istismarını benzeterek ambulansların kaldırılması gerektiği çıkarımını yapıyor.

http://www.safsatakilavuzu.com/safsata turleri ve guncel ornekler-3.htm