Şİfalı Bitkiler Ana Sayfasına Dön -G-
Gelincik ( poppy ) :Yazın kırlarda yetişen ve
gelincikgillere örnek olarak alınan bir çeşit çiçekli bitkidir. Çoğu kırmızı
renklidir. Yaz aylarında toplanıp, gölgede temiz bir kağıt üzerine serilerek
kurutulur. İçeriğinde rheadine vardır. Kokusu hoş değildir. Tadı da acıdır.
Kullanıldığı yerler:
Nefes darlığı, astım, bronşit ve göğüs nezlesinde rahatlık sağlar. Boğmacayı
keser. Kan tükürme ve kan kusmayı keser. Uykusuzluğu giderir. Yanıkları
iyileştirir. Yılancık da faydalıdır.
Gezağacı ( fraxinus ornus ) :Ege ve Akdeniz'in sahil kısımlarında yetişen
bir çeşit dişbudak ağacıdır. Sarı boya elde etmekte ve kudret helvası yapmakta
kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür ve kabızlığı giderir.
Gözlükotu ( gözotu ) : Kırlarda kendiliğinden yetişen bir çeşit bitkidir.
Yaprakları dantela şeklindedir. Çiçekleri; ufak, beyazımtırak, mavi ve kırmızı
benekli olup, yapraklarının ortasındadır. Çiçekleri, yaz aylarında toplanıp,
kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Göz nezlesi ve göz iltihaplarını iyileştirir. Mide ve bağırsak gazlarını
giderir.
Greyfurt ( altıntop ) :Turunçgiller familyasından; bahçelerde
yetiştirilen bir ağaç ve meyvesidir. Meyvesi, portakaldan daha iri, kanarya
sarısı renginde, tadı hafif acımsı ve ekşidir. İçeriğinde C vitamini vadır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar. Karaciğerin normal çalışmasını sağlar. Safra ifrazatını arttırır.
Hazmı kolaylaştırır. İdrar tutukluğunu giderir, bol miktarda idrar söktürür.
Vücutta biriken suyu ve zehirli atıkları atar. Kanı temizler. Bedeni ve zihni
yorgunluğu giderir. Felç ve kanamaları önler. Akciğer ve göğüs hastalıklarında
faydalıdır.
Gül ( rosa ) :Gülgillerin örneği olan bitki ve bunun çiçeğidir. Bir çok
çeşidi vardır. Bunlar; kokusu, rengi, şekli, iriliği ve ufaklığı bakımından
birbirinden ayrılır. En çok görülen çeşitleri; sarı gül, van gülü, yediveren
gülü, Yabani gül ve Şam gülüdür.Pembe gülün taze çiçeklerinden gülsuyu ve gül
esansı elde edilir. İçeriğinde geraniol, rodinol, eugenol, citronel ve
feniletilalkol vardır.Hekimlikte çiçeklerinin renkli yaprakları kullanılır.
Bunlar, gonca halindeyken toplanıp, sıcak bir yerde kurutulur ve ışık almayan
kutularda saklanır.
Kullanıldığı yerler:
Antiseptik olarak kullanılır. İshali keser. Boğaz ve bademcik iltihaplarını
giderir. Göz kanlanmaları ve göz nezlelerinde faydalıdır. Ayrıca krem ve
parfümeri sanayiinde kullanılır.
Gülhatmi ( althaea rosa ) :Ebegümecigillerden; yaprakları geniş ve
yuvarlak, çiçekleri büyük ve türlü renklerde olan bir süs bitkisidir.
Kullanıldığı yerler:
Balgam söktürür. Vücuda rahatlık verir nezle ve öksürükten kaynaklanan
şikayetleri giderir. Boğaz, bademcik ve diş eti iltihaplarını tedavi eder.
Bağırsak iltihaplarını giderir.
Günlük ( buhur ) :Tropik bölgelerde yetişen sığala ağacından elde edilen
reçinedir.
Kullanıldığı yerler:
Nefes darlığını giderir, vücuda rahatlık verir Tütsü olarak kullanılır.
Güvercinkökü ( jatrorrhiza palmata )Jatrorrhiza palmata adlı bitkinin
köküdür. İçeriğinde kolombin ve barberin denilen maddeler vardır. Tadı acıdır.
Kullanıldığı yerler:
İshali keser. İştahı açar. Mideyi kuvetlendirir. Fazla kullanıldığı takdirde,
mide ve bağırsaklara zarar verir.
Güveyfeneri ( gelinfeneri )Patlıcangillerden; kireçli topraklarda yetişen
bir çeşit bitkidir. Çiçekleri pembe-beyazdır. Yemişleri kiraza benzer.
Terkibinde C vitamini vardır. Lezzeti acımtıraktır. Meyveleri Eylül - Ekim
aylarında toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
İdrar ve ter söktürür. Karında toplanan suyu boşaltır. Böbrek taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Sarılıkta da faydalıdır.
Güzelavratotu ( belladon )Patlıcangillerden; kireçli topraklarda yetişen
180 santimetre kadar boyunda, birkaç sene yaşayan nahoş kokulu bir bitkidir.
Meyveleri kiraz gibi yuvarlak ve siyah renktedir. İçeriğinde Atropin vardır.
Zehirlidir. Ev ilaçlarında kullanılmaması gerekir.
Kullanıldığı yerler:
Hekimlikte ağrıları dindirmek için kullanılır. Mide ve bağırsak hastalıkları,
astım, beyin hastalıkları, kalp hastalıkları ve sinir hastalıklarında
kullanılır.
-H-
Hanımeli ( lonicera caprifolium ) :
Hanımeligillerin örneği olan, ilkbaharda güzel kokulu çiçekler açan bir süs
bitkisidir. Çiçekleri, kabuğu ve yaprakları kullanılır. 100 kadar türü vardır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Karaciğer hastalıklarında faydalıdır. Müzmin bronşitte rahatlık
sağlar. Nefes darlığını giderir. Öksürüğü keser. Nikriste de kullanılır.
Hardal ( sinapis ) :
Turpgillerden bir çeşit bitkidir. Vatanı Akdeniz bölgesidir. Sarı veya beyaz
çiçeklidir. Tohumlarında eterik yağ vardır. İki çeşidi vardır.- Siyah hardal:
Çiçekleri sarı, meyvesi dört köşeli, kısa ve sivridir. Hekimlikte; göğüs
hastalıklarında kullanıllır.- Beyaz hardal : Soluk kırmızı veya beyaz
çiçeklidir. Taneleri, siyah hardalınkinden daha büyüktür. Hekimlikte; daha
ziyade siyah hardal tohumu kullanılır. Tesirli maddesi "potasium mironat" ve "sinigrin"dir.-
Hardal ruhu : Ilık suya, dövülmüş hardal tohumu konularak elde edilir. Çok
tahriş edici bir maddedir. Deriyi kızartır ve yakar.- Hardal kağıdı : Hardal
tozunun, kauçuk mahlülü aracılığıyla kağıda yapıştırılması suretiyle elde
edilir. Bu kağıt ılık su ile ıslatılıp, hardallı tarafı cilde tatbik edilir.-
Hardal banyosu : Temiz bir tülbentin içine 150 - 500 gram hardal tozu konur.
Çıkın yapıldıktan sonra banyo suyuna konur.Hardal kağıdı, keten tohumu lapası
veya hardal banyosu 10-15 dakikadan fazla tatbik edilmemelidir.
Kullanıldığı yerler:
Beyne veya akciğerlere kan hücum etmesi hallerinde faydalıdır. Bronşit ve
zatürreeden doğan şikayetleri giderir. İç organlarda biriken kanı dışarı çeker.
Sofrada kullanılan hardal ise hazmı kolaylaştırıp, kabız olmayı önler.
Hasırotu ( saz ) :
Hasırgiller familyasından; düz ince uzun, dayanıklı olan yaprakları; minder ve
yastık gibi şeyleri doldurmaya, hasır örmeye yarayan bir sazdır. Bataklıklarda
yetişir.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak solucanlarının düşürülmesinde yardımcı olur.
Haşhaş ( papaver ) :
Gelincikler familyasından bir çeşit bitkidir. Baş kısmından afyon, tohumlarında
da haşhaş yağı çıkarılır. Afyon, haşhaş meyvelerinin özel bıçakla çizilmesi
sonucu akan, süte benzer sıvının güneşte katılaşmış ve esmerleşmiş şeklidir.
İçeriğinde morfin, kodein, tebain, papaverin, narkotin gibi maddeler vardır.
Uyuşturucudur, zehirlidir. Ev ilaçlarında kullanılmaması gerekir.
Kullanıldığı yerler:
Hekimlikte; ağrı ve sancıları giderici ve ishal kesici olarak kullanılır.
Hatmi ( althaea officinalis ) :
Ebegümecigillerden; büyük, yuvarlak, yumuşak yapraklı ve uzun köklü bir
bitkidir. Çiçekleri beyazımsı mor veya pembedir. Hekimlikte kökü ve yaprakları
kullanıllır. İçeriğinde fazla miktarda müsilaj vardır. Çiçekleri Temmuz ve
Ağustos aylarında, kökleri ise Sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Nezle ve bronşitin sebep olduğu şikayetleri giderir. Ağız, boğaz ve diş eti
iltihaplarını iyileştirir. Bağırsak iltihaplarını giderir. Sancıları dindirir.
Dövülmüş hatmi taneleri, vücuda sürülecek olursa, sivrisinek ve böcek
sokmalarını önler.
Havacıva ( alkanna tinctoria ) :
Hodangiller familyasından; Akdeniz bölgesinde yetişen bir bitkidir. Çiçekleri
mavidir. Köklerinin iç tarafı sarı, öz kısmı ise kırmızımtırak renktedir.
Kökünden boya elde edilir.
Kullanıldığı yerler:
Ağrıları giderir. Bağırsak hastalıklarında faydalıdır.
Havlıcan ( alpinia ) :
Zencefilgillerden, ıtırlı bir bitkidir. Doğu Asya'da yetişir. Kök sapları
baharat olarak kullanılır. İçeriğinde "Alpinol" ve "Alpinin" gibi maddeler
vardır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar. Tükürük ifrazatını artırır. Göğsü yumuşatır. Vücudun güçlenmesini
sağlar. Mide, bağırsak gazlarını önler. Mideyi kuvvetlendirir. Hava yutmayı
önler. Grip ve soğuk algınlıklarında vücudun ısınmasını sağlar. Baş ağrısı ve
baş dönmelerini dindirir. İdrar söktürür. Romatizma ve nikrisin şikayetlerini
hafifletir.
Havuç ( daucus carota )
Maydanozgillerden; uzunca koni şeklinde ve etli olan kökünden dolayı sebze
olarak yetiştirilen bir çeşit bitkidir. İçeriğinde şeker, A vitamini ve karotin
vardır.
Kullanıldığı yerler:
Müzmin kabızlığı giderir. Çocuk ishallerini keser. Bağırsak iltihaplarını
giderir. Mide ve bağırsak kanamalarını keser. Kansızlığı giderir. Cilde canlılık
verir. Anne sütünü artırır. Cilt ve göz hastalıklarını önler. Böbrek ağrılarını
dindirir. Vücuda kuvvet verir. Astım, bronşit, ses kısıklığında göğsü yumuşatır,
rahatlık verir. Veremde de faydalıdır. Mide ve onikiparmak ülserinde şikayetleri
giderir. Kalp hastalıkları ve damar sertliğinde faydalıdır. İdrar ve bağırsak
gazlarını söktürür. Aybaşı halinin muntazam ve ağrısız olmasını sağlar. Diş
etlerini kuvvetlendirir. Yüz ve boyun kırıklıklarını giderir. Görme gücünü
artırır.
Hayıt ( ayıt )
Mineçiçeğigiller familyasından; batı ve güney Anadolu'da yetişen bir ağaçtır.
Haziran - Temmuz aylarında mor renkli çiçekler açar. Dalları ve yapraklarında,
uçucu ve sabit yağ, tanen, sineol, şekerleri kristalize maddeler ve bir glikozit
vardır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Sancıları keser. Aybaşı kanamalarını düzenler. Anne sütünü
artırır. Hazımsızlığı giderir. Karın ağrısını ve ishali keser. Ayak şişlerini
indirir. Akrep ve arı sokmalarında faydalıdır.
Helvacıkabağı ( kestanekabağı )
Kabakgillerden tatlısı yapılan bir çeşit kabaktır. Yaprakları uzun ve büyüktür.
Çekirdekleri yoktur. Ev ilaçlarında çekirdekleri kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak kurtlarının düşürülmesinde yardımcı olur.
Hercaimenekşe ( viola tricolor ) :
Sarı, mor, mavi çiçekleri olan bir çeşit menekşedir. Boyu 20 cm kadardır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. İdraryollarındaki iltihapları giderir. Cilt hastalıkları ve
özellikle egzamada faydalıdır. Öksürüğü keser. Damar sertliği ve sarılıkta da
kullanılır.
Hıyar ( salatalık ) :
Kabakgillerden bir çeşit bitkidir. Yemiş gibi yenen veya salatası yapılan,
gevrek, serinletici ve suluca yemişine de hıyar denir. Terkibinde A ve C
vitamini vardır. Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Vücut yorgunluğunu giderir. Romatizma ve mafsal ağrılarında
faydalıdır. Susuzluğu keser. Kandaki şeker miktarını düşürür. İnsülin ihtiyacını
karşılar. Ter bezlerinin düzenli çalışmasını sağlar. El, yüz, boyun
kırışıklıklarını ve lekeleri giderir. Cilde güzellik verir.
Hıyarşembe ( hindhıyarı )
Baklagillerden leguminoseae denilen büyük ağaçların meyvesidir. Doğu Hind, Antil
ve Brezilya'da yetişir. Meyvesi siyahtır ve silindiriktir. Terkibinde şeker,
pektin, zamk, tanen ve esans vardır.
Kullanıldığı yerler:
Kabızlığı önler, fazlası müshildir.
Hindiba ( güneğik ) :
Hindiba familyasının örnek bitkisidir. Çiçekleri sarıdır. Yaprakları az ve
küçüktür. Sapı yoktur. Kökü uzundur. Kökünün dışı beyaz, içi esmer renktedir.
Sütlü, acı bir suare ifraz eder. Yaprakları haşlanıp, salata gibi yenir. Kökü
de, dövülerek kahve yapılır veya kahveye karıştırılır. Lezzeti mayhoşumsudur. Ak
ve kara olmak üzere iki çeşidi vardır. Hekimlikte yaprakları ve kökü kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Egzama, güneş yanıkları, akrep ve arı sokmasında faydalıdır.
Balgam söktürür. Nikris ağrılarını dindirir. Böbreklerdeki kumların dökülmesine
yardımcı olur. Vücuda kuvvet verir.
Hindistancevizi ( cocos nucifera ) :
Tropikal bölgelerde yetişen, hurma cinsinden bir çeşit ağacın yemişidir.
Portakaldan büyüktür. Kabuğu çok serttir. İçinde sütümsü bir sıvı vardır.
Yemişin içinde kabuğuna bitişik yağlı ve nişastalı eti vardır. Büyük ve Küçük
olmak üzere iki çeşidi vardır. Hekimlikte küçükleri kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Böbreklerdeki kum ve taşların düşürülmesine yardımcı olur. Mide
ağrılarını giderir.
Hindyağıağacı ( genegerçekotu ) :
Sütleğengillerden bir ağaçtır. Tohumlarından hindyağı çıkarılır. Hindyağı
berrak, renksiz veya soluk sarı renkli, koyu kıvamlıdır. Kokusu yok denecek
kadar azdır. Lezzeti hafif ve biraz tahriş edicidir. Etkili maddesi Ricinoleik
asittir.
Kullanıldığı yerler:
Müshildir. Kabızlığı giderir. Saçkıranda faydalıdır. Lavmanlarda da kullanılır.
Saçların dökülmesini önler.
Hodan ( borage )
:Hodangiller familyasından mavi beyaz çiçekli bir bitkidir. Hekimlikte çiçekleri
ve kökü kullanılır. İçeriğinde müsilaj ve madeni tuzlar vardır.
Kullanıldığı yerler:
Öksürüğü keser, balgam söktürür. İdrar zorluğunu giderir.
Horasani ( semen-contra ) :
Bileşikgiller familyasından "Compositae"nin açılmamış çiçekleridir. Halep,
Türkistan, Buhara ve Volga nehri etrafında yetişir. Hekimlikte sarımtırak esmer
renkli ve küçük tohuma benzer çiçek başları ile diğer kısımları kullanılır.
Kokusu anasona benzer. Tadı acı, yakıcı ve fenadır. Etkili maddesi Santonin'dir.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak solucanlarını düşürür.
Hurma ( şecere-i temir ) :
Hurmagiller familyasından sıcak ülkelerde yetişen bir ağacın meyvesidir. Ağacın
boyu 30 metre kadardır. Gövdesi sütun biçimindedir. Yaprakları büyük ve
dilimlidir.
Kullanıldığı yerler:
Bedeni ve zihni gelişmeyi sağlar. Besleyicidir. Kansere karşı koruyucudur. Zihni
yorgunluğu giderir. Anne sütünün, bol ve besleyici olmasını sağlar. Boğaz
ağrılarını keser. Bronşit, öksürük ve soğuk algınlığının şikayetlerini giderir.
Kemik hastalıklarında faydalıdır.
Hünnap ( çiğde ) :
Ayrı çanakyapraklı ikiçeneklilerden bir ağaç ve bu ağacın verdiği kırmızı
kabuklu, sert çekirdekli, iri zeytin biçim ve büyüklüğünde bir yemiştir. Güz'ün
olgunlaşır. Çiçekleri küçük ve yeşilimsidir. Meyveleri ise tatlımsıdır.
Kullanıldığı yerler:
Öksürüğü keser. Balgam söktürür. Vücuda rahatlık verir.
Hüsnüyusuf ( guguçiçeği ) :
Karanfilgiller familyasından bir çeşit süs bitkisidir.
Kullanıldığı yerler:
Mide üşütmesinden doğan şikayetleri giderir. İktidarsızlıkta da faydalıdır.